Het was een bewogen jaar

2023 was een bewogen jaar, op verschillende schaalniveaus. Mondiaal hadden we te maken met de gevolgen van grote ontwikkelingen zoals oorlogen, aardbevingen en steeds extremer weer als gevolg van de klimaatcrisis. Op nationaal niveau stonden we enerzijds aan de voet van grote transities in bijvoorbeeld het klimaat, de landbouw en energie en hadden we anderzijds te maken met veel onzekerheid doordat vlak voor de zomer het kabinet is gevallen over maatregelen tegen asielinstroom.

Het ligt qua problematiek en complexiteit wellicht niet in verhouding, maar ook de organisatie van de gemeente Bronckhorst had in 2023 te maken met een bewogen jaar. We hadden te maken met een grote hoeveelheid nieuwe collega’s als gevolg van de extra realisatiekracht, de dynamische arbeidsmarkt van dit moment en het natuurlijke verloop. En daarnaast kondigde in het najaar eerst gemeentesecretaris Bart Drewes en niet lang daarna burgemeester Marianne Besselink hun vertrek aan. Nadat zij respectievelijk 7 en 8 jaar de vaste gezichten van Bronckhorst waren, hebben we met hun vertrek toch te maken met een afsluiting van een periode.

Externe factoren zijn van invloed op onze plannen

2023 kenmerkte zich ook door externe factoren die van invloed zijn op de uitvoering van onze plannen, ons beleid en onze financiën. Zo is het probleem van netcongestie in 2023 nog omvangrijker geworden. Netcongestie treedt op als de volle capaciteit van het net is bereikt. Netbeheerders kunnen hierdoor niet meer altijd de groeiende vraag naar stroom blijven leveren.

Een andere ontwikkeling is de kostenstijging in het sociaal domein. Door hogere tarieven van onze aanbieders en meer mensen met zorgvragen, hebben we te maken met steeds meer kosten voor onze kwetsbare inwoners.

In 2022 werd de Wob (Wet Openbaarheid van Bestuur) de Woo (Wet Open Overheid) en kregen we in totaal 39 Woo-verzoeken binnen. Dit vraagt veel tijd van onze collega’s. De meeste verzoeken zijn voor het cluster Omgeving en het cluster Wonen en werken. De werkzaamheden van deze clusters hebben namelijk direct impact op de leefomgeving van onze inwoners.

Tenslotte hebben we in 2023 de eerste plannen gemaakt hoe om te gaan met het zogenoemde ravijnjaar 2026. Vanaf 2026 zet het rijk een streep door de huidige manier van financieren van gemeenten waardoor we te maken hebben met een verminderde toelage. Daarnaast voert het rijk kortingen door waarmee de bijdrage verder daalt. Dit geldt ook voor Bronckhorst. Deze ontwikkelingen hebben gevolgen voor de begroting, want een groot deel van de inkomsten van Bronckhorst komt uit het gemeentefonds van het rijk. We onderzoeken op dit moment hoe we hiermee omgaan. De uitkomsten van dit onderzoek worden meegenomen in de perspectiefnota 2025. 

We voeren ons beleid uit

Ondanks al deze ontwikkelingen, hebben we in 2023 veel en mooie stappen gezet. Waar 2022 vooral in het teken stond van de formatie, het coalitieakkoord, college on tour en het programmaplan, formuleerden we in 2023 het door ons voorgestelde beleid en gingen we aan de slag met de uitvoering. Op basis van onze 5 speerpunten hebben we mooie stappen gezet voor een dienstbaar, leefbaar en sociaal Bronckhorst.

Binnen Bronckhorst konden we met trots melden dat we klaar waren voor de invoering van de omgevingswet. We werkten aan de 4 omgevingsprogramma’s volgend uit de omgevingsvisie (werklocaties, wonen, energie en klimaat en landelijk gebied) en onze eigen ruimtelijke puzzel om de ruimtelijke opgaven op het gebied van wonen, bereikbaarheid, energie, economie, landbouw en natuur op een goede manier te laten landen. Met de regio 8RHK maakten we een start voor het Ruimtelijk Perspectief Achterhoek in navolging van onze omgevingsvisie. En samen met provincie werkten we aan het Regio Arrangement en het Vitaal Landelijk Gebied Gelderland (VLGG).

Op sociaal gebied evalueerden we het beleidskader sociaal domein 2019-2022. De conclusie was dat de visie nog staat en de pijlers nog voldoen. De meeste ingezette lijnen vragen nog om vervolg van de huidige aanpak en een aantal onderwerpen vragen om verdere uitwerking. Het huidige kader is daarom verlengd tot 2026 en in 2023 maakten we op een aantal terreinen al een slag in deze uitwerking.

In het voorjaar van 2023 bleek uit een klanttevredenheidsonderzoek van BMC dat de inwoners van Bronckhorst tevreden zijn over de uitvoering van de gemeentelijke zorgtaken. Voor het onderzoek zijn gesprekken gevoerd met inwoners die via de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) een maatwerkvoorziening hebben gekregen en met ouders en jongeren die gebruik makten van jeugdhulp.

Regie op een vitaal Bronckhorst

Volgens uit het programmaplan namen we in 2023 de regie op een vitaal Bronckhorst in verbinding met onze samenleving. De ambtelijke realisatiekracht groeide in 2023 met name op de werkvelden wonen, bedrijvigheid, ruimtelijke ordening, omgeving en zorg en ondersteuning. Om invulling te geven aan ons coalitieakkoord en het programmaplan 2024-2027, stelden we de investeringsagenda vast als richtinggevend kader voor investeringen op de korte en lange termijn. Met ruim 42 miljoen aan investeringen op het gebied van onderwijs, sport, leefbaarheid en bedrijventerreinen staat Bronckhorst klaar voor de toekomst.

We realiseerden in 2023 daarmee onze ambities op diverse terreinen, zoals hieronder inzichtelijk gemaakt in de volgende infographic en aanvullende teksten.

Vastgoed, wonen en herinrichting

• Om aan te sluiten bij de gewijzigde omgevingsfactoren en de roep om regie op de invulling van de fysieke leefomgeving, stelden we de Nota Grondbeleid 2023-2030 en de nota kostenverhaal bovenwijkse voorzieningen 2023 vast. Hiermee sluit ons beleid aan bij de gewijzigde wet- en regelgeving.
• We stelden de regionale woonagenda 2023-2030 vast. Hierin wordt onder andere aandacht besteed aan de versnelling van de woningbouw, betaalbaar en levensloopbestendig wonen, duurzaam bouwen en voorzieningen voor spoedzoekers. In deze woonagenda namen we de afspraken uit de Achterhoekse woondeal op die op 8 maart 2023 is gesloten tussen de Achterhoek, Provincie Gelderland en het Rijk.
• We stelden de kadernota Flexwoningen vast. In de kadernota flexwoningen stellen we selectiecriteria voor passende locatiekeuzes voor.
• We stelden de Ruimtelijke visie Zelhem Het Loo en woonboek Hummelo vast. De ruimtelijke visie Zelhem Het Loo schetst de ambitie en de ruimtelijke kaders voor de gewenste ruimtelijke ontwikkeling voor de dorpsuitbreiding. Daarnaast vormt het de basis voor de verdere uitwerking van het stedenbouwkundig plan. Het woonboek Hummelo is het resultaat van de gebiedsaanpak, via charrettes, in Hummelo. De, door de inwoners en andere betrokken partijen, gedragen resultaten beschrijven we hierin. Het gaat om aanbevelingen voor de ontwikkeling van woningen (onder andere welke doelgroepen). Daarnaast welke woningbouwlocaties we tot ontwikkeling willen brengen en in welke volgorde.
• We zijn op meerdere locaties bezig met de versnelling ontwikkeling woningbouw. Gemeentelijke locaties zijn met voorrang in ontwikkeling.
• We stelden het voorstel gericht op de herinrichting zomerweg Achter-Drempt en het voorstel gericht op de herinrichting van de Smidstraat en Magnoliaweg in Zelhem vast. Hiermee zetten we in op een verkeersveiligere leefomgeving.

Economie

• We stelden omgevingsprogramma werklocaties in het college vast als uitwerking van de omgevingsvisie.
• We zijn gestart met de herstructurering industriepark Zelhem. De gemeente werkt eraan om samen met de op het bedrijventerrein gevestigde ondernemers het bedrijventerrein toekomstbestendig te maken. Het plan bevat in hoofdlijnen: het verleggen en verbreden van de weg, meer ruimte om (openbaar) groen te creëren en grotere bedrijfskavels.
• We hebben met de Achterhoekse gemeente samen gewerkt aan het Regionaal Programma Werklocaties (RPW). In dit Regionaal Programma Werklocaties maken de gemeenten in de Achterhoek regionale programmeringsafspraken met als doel te voorzien in een toekomstbestendige bedrijventerreinen-voorraad om vanuit ruimtelijk-economisch perspectief bij te dragen aan een sterke en toekomstbestendige regionale economische structuur.

Onderwijs

• We stelden het haalbaarheidsonderzoek en de voorbereidingskredieten vast voor de nieuwbouw van de scholen voor primair onderwijs in Zelhem en Halle. Hiermee geven we invulling aan het Integraal Huisvestings Plan. De eerste stap voor de dorpsschool Halle is gezet door de aankoop van partycentrum Nijhof als nieuwe locatie voor de basisschool.
• We stelden de businesscase nieuwbouw Kompaan College in Vorden vast en startten we met de bouw.

Sociaal domein

• In het voorjaar van 2023 bleek uit een klanttevredenheidsonderzoek van BMC dat de inwoners van Bronckhorst tevreden zijn over de uitvoering van de gemeentelijke zorgtaken. Voor het onderzoek zijn gesprekken gevoerd met inwoners die via de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) een maatwerkvoorziening hebben gekregen en met ouders en jongeren die gebruik makten van jeugdhulp.
• Om inwoners zo goed mogelijk te ondersteunen om gezonde keuzes te maken stelden we de nota lokaal gezondheidsbeleid 2023-2026 op. Deze nota beschrijft kansen en acties die bijdragen aan het welbevinden van onze inwoners.
• Vrijwilligerswerk is van groot belang voor Bronckhorst. Er wordt veel van de vrijwilligers, maar ook van vrijwilligersorganisaties gevraagd. Daarom stelden we de nota Vrijwilligers en vrijwilligerswerk 2024-2026 en de nota mantelzorgbeleid 2024-2027 vast. Het nieuwe vrijwilligersbeleid draagt bij aan het toekomstbestendig maken van vrijwilligerswerk en het behouden van het plezier bij de vrijwilligers. Belangrijk onderdeel is de inrichting van een centraal vrijwilligerspunt.
• In oktober stelde de raad de Verordening Sociaal Domein gemeente Bronckhorst vast. De verschillende verordeningen uit de Participatiewet, de Wmo 2015, de Jeugdwet en de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening combineerden we in één verordening. Met als uitgangspunt een betere afstemming van de ondersteuning en een stap in de richting van één gezin, één plan.
• Met inwoners en andere betrokkenen werkten we aan een visie met uitgangspunten voor sport en leefbaarheid en een vitaal Bronckhorst. Uit gesprekken met inwoners, verenigingen en maatschappelijke organisaties bleek de behoefte om per gebied te bekijken wat nodig en belangrijk is. Dit vraagt om gebiedsgericht maatplan. De uitgangspunten en voorwaarden voor die plannen staan in de vastgestelde uitgangspuntennotitie gebiedsvisie sport en leefbaarheid.

Toezicht en Handhaving

• De gemeenteraad stelt tenminste eenmaal in de vier jaar de prioriteiten vast die de gemeente op het gebied van veiligheid nastreeft. Een nieuw beleidsplan geeft ons de gelegenheid te kijken naar de veiligheidsthema’s die binnen onze gemeente belangrijk zijn. In de dagelijkse praktijk worden we steeds vaker geconfronteerd met het fenomeen ondermijning, casussen waarbij een samenwerking tussen het sociaal- en het veiligheidsdomein cruciaal is. In afstemming met politie en de gemeenten uit de Achterhoek West kozen we daarom voor de thema’s ondermijning, zorg & veiligheid en cybercrime op te nemen als prioriteiten in ons Integraal veiligheidsbeleid 2023-2026.
• Ook stelden we het toezicht en handhavingsbeleid 2023-2027 vast. Het doel van dit beleid is het borgen van een veilige woon- en leefomgeving voor iedereen in de gemeente Bronckhorst. In dit beleid is te lezen waar de prioriteiten liggen.  De aandachtthema’s zijn de aanpak van ondermijning, veiligheid en gezondheid.

Energie en klimaat

• In 2009 en 2021 stelden we respectievelijk het Akkoord van Groenlo 1.0 en 2.0 vast. De belangrijkste ambitie in dit akkoord was het streven naar een energieneutrale Achterhoek in 2030 samen met acht gemeenten van de Achterhoek. Gedurende de tijd zijn we ingehaald door nieuwe inzichten. Deze nieuwe inzichten zijn verwerkt in het nieuwe Akkoord van Groenlo 3.0. Met het bestaande beleid geïntegreerd, geeft het akkoord een nieuwe impuls aan de Achterhoekse samenwerking; zo snel mogelijk een energieneutrale Achterhoek, uiterlijk in 2050!
• We stelden het Watertakenplan Olburgen 2023-2027 vast. Het nieuwe Watertakenplan heeft een andere opzet dan het huidige plan. Het sluit aan bij de Omgevingswet, de Omgevingsvisie en het Omgevingsplan. Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet vervalt de plicht voor een gemeentelijk watertakenplan. Gemeenten en waterschap houden de zorgtaken voor water, riolering en zuivering. Beleid en plannen blijven nodig, maar deze “Visie op water” hoeft niet meer apart vastgesteld te worden. Dit brengen we in bij de eerstvolgende actualisatie van de ‘nieuwe documenten’ van de Omgevingswet. Daarnaast stelden we de “Verordening op de afvoer van hemelwater gemeente Bronckhorst 2022“ en de “Verordening Waterbergingsfonds gemeente Bronckhorst” vast. Zij vormen het juridisch kader waarmee zij eigenaren van percelen kunnen verplichten hemelwater af te koppelen of, als dit om technische redenen niet kan, dit af te kopen.
• We stelden de evaluaties Routekaart en zonneparken en de Nota van Uitgangspunten herijkte Routekaart Energieneutraal Bronckhorst 2030 vast.