Wat deden we in 2023 om de maatschappelijke doelen te bereiken?

De provincie Gelderland draagt de bodemtaken aan ons over

Inleiding

Een onderdeel van de nieuwe Omgevingswet is duurzaam bodembeheer. De bodemtaken zijn door de provincie overgedragen aan de gemeente. Wanneer middelen van de provincie niet meekomen, maken we nieuwe beleidskeuzes. 

Resultaat 

We weten wat de overdracht van bodemtaken voor ons betekent 

De uitvoering van bodemtaken droegen we over aan de ODA. We brachten in beeld wat de impact is voor de advisering en beoordeling door de Omgevingsdienst Achterhoek (ODA). We maakten afspraken over de verhoging van de bijdrage aan de ODA.

We zetten in op het besparen van energie

Inleiding 

We willen in 2030 energieneutraal zijn. Dat betekent dat we alle energie die we verbruiken in de gemeente ook zelf opwekken. Op het energiedashboard is te zien waar we staan qua energiebesparing en opwek van duurzame energie. Zo ontstaat inzicht in verschillende aspecten van de energietransitie. We werkten aan de Herijkte Routekaart die de route aangeeft om in te spelen op de veranderingen in het energielandschap en om energiearmoede tegen te gaan.

Resultaten

We bespaarden energie door huishoudens te helpen

We werkten samen met energiecoöperaties om te zorgen dat inwoners (gezamenlijk) energie opwekken of besparen. We richtten ons hierbij op buurten (buurtaanpak). De stijging van energiekosten voelden meer inwoners in hun portemonnee. Het Energieloket Achterhoek is het loket voor woningeigenaren om hun woningen te verduurzamen. 

Woningcorporaties verwezen huurders door naar de energiecoaches. Deze vrijwillige energiecoaches van het energieloket hielpen acht woningeigenaren en huurders vrijblijvend om inzicht te krijgen in hun energieverbruik en energierekening. Het Energieloket Achterhoek en het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVn) stelden leningen vanuit Toekomstbestendig wonen beschikbaar. We verstrekten aan 49 inwoners een lening. We deden in 2023 een subsidieaanvraag en ontvingen hiervoor € 1.702.260 vanuit het Volkshuisvestingsfonds om woningen in het buitengebied te verduurzamen. In 2024 werken we hiervoor een regeling uit.  

We ondersteunden inwoners in hun energielasten

Inwoners met vragen over het verminderen van de energielasten ondersteunden we bij het energieloket. In het kader van de energie armoede subsidiegelden stelden we een regeling op waarmee energiecoaches kosteloos ondersteuning gaven aan inwoners. Zij voerden 478 huisbezoeken uit en namen daarbij energiebesparende maatregelen. Woningeigenaren met een inkomen tot 130% van de bijstandsnorm konden maximaal € 2.500 subsidie aanvragen voor het uitvoeren van duurzaamheidsmaatregelen aan hun woning. De subsidie is aangevraagd door 133 inwoners.

We werkten samen met partijen om energiebesparing bij huishoudens te bevorderen

Begin 2021 besloten de acht Achterhoekse gemeenten om activiteiten van Achterhoeks energieloket BV (hierna: het energieloket) aan te wijzen als 'Diensten van Algemeen Economisch Belang' (hierna: DAEB). Door het besluit ontstond voor de gemeenten de mogelijkheid om het energieloket rechtmatig geld te verstrekken in overeenstemming met het DAEB-Vrijstellingsbesluit van de Europese Unie. Zo handelden wij binnen de afgesproken Europese kaders rondom staatssteun. Het besluit uit 2021 liep eind 2023 af. Om ook na 31 december 2023 gebruik te maken van het Energieloket sloten wij voor de jaren 2024 tot en met 2030 een nieuwe DAEB af.

We versnellen en schalen het gebruiken en opwekken van duurzame energie op

Inleiding

De gemeente start elk jaar twee Dorpsenergieprocessen op in dorpen of buurtschappen. Het doel is om samen met de inwoners, ondernemers, agrariërs en andere stakeholders in de gemeenschap gezamenlijk een Dorps Energie Plan te ontwikkelen. In dit plan staat omschreven hoe de gemeenschap gezamenlijk komt tot een situatie waarin het dorp of de buurtschap energieneutraal en aardgasvrij-ready is. Het plan kent activiteiten en visies voor de korte, middellange en lange termijn.

Resultaten

We stelden twee Dorps Energie Plannen (DEP) op

In Steenderen startten we in het voorjaar met een enquête onder alle 880 adressen. Op de startbijeenkomst in juni kwamen inwoners bijeen die in de rest van het jaar activiteiten en plannen uitwerkten op het gebied van het verduurzamen van woningen, deelauto’s en laadpalen, een energiemarkt en alternatieve manieren van warmte. 

In Keppel/Eldrik (Hoog Keppel, Laag Keppel en Eldrik) is de DBO actief in de organisatie van verschillende werkgroepen die rond verschillende thema’s werken aan acties en plannen uitwerken voor het DEP. Ook de verduurzaming van monumenten stond op de agenda.

In Olburgen en Rha benaderde de dorpsbelangen organisatie SBOR de gemeente om gezamenlijk met de huis-aan-huis enquête uit te zetten.

In Vorden hielden we de eerste voorbereidende gesprekken tussen de Energie Coöperatie Vorden en de DBO Vorden voor de start van een DEP.

We maakten een tweede buurt 'aardgasvrij-ready'

We werkten samen met inwoners, dorpsbelangenorganisaties, energiecoöperaties, de netbeheerder en woningcorporaties aan een aardgasvrije gemeente. In de Bloemenbuurt in Zelhem maakten 51 woningeigenaren gebruik van de subsidieregeling vanuit het Volkshuisvestingsfonds. We werkten met DEP's om de dorpen/buurten 'aardgasvrij-ready' te maken.

Werken aan draagvlak voor de energietransitie in Bronckhorst

Inleiding

Het Akkoord van Groenlo 3.0 is in 2023 vastgesteld. Dit resulteerde in de ontwikkeling van een nieuwe naam, vanaf 2024 heet het de Achterhoekse Energiebeweging. Ook resulteerde het in draagvlak onder de Achterhoekse gemeenten om een regeling voor bedrijven, organisaties en burgerinitiatieven te ontwikkelen waarmee innovatieve ideeën een steuntje in de rug krijgen.

We breidden het aantal laadpalen voor elektrische auto's uit

We plaatsten op locaties die door inwoners werden aangedragen, openbare laadpalen voor elektrische auto’s. Onder meer in Vorden (station), Wichmond (sportterrein), Bronkhorst (centrale parkeerplaats) en Zelhem (sporthal).

We verduurzaamden het Wmo- en leerlingenvervoer

We namen verduurzaming van mobiliteit mee in de aanbestedingen.

We maakten een tweede buurt aardgasvrij-ready”

In de Bloemenbuurt in Zelhem maakten 51 woningeigenaren gebruik van de subsidieregeling vanuit het Volkshuisvestingsfonds. We werkten met DEP's om de dorpen/buurten “aardgasvrij-ready” te maken.

We faciliteerden bedrijven die overgaan op duurzame energiebronnen

Samen met de Achterhoekse gemeenten en de provincie maakten we het financieel mogelijk een bedrijvenloket te openen. Het Duurzaam Ondernemerscentrum Achterhoek (DOA) is het expertisecentrum voor duurzaamheid en energie voor het bedrijfsleven. Het centrum is voor ondernemers met vragen, begeleiding en ondersteuning over energie en circulariteit. In samenwerking met DOA hielden we campagnes in de kernen Hengelo, Vorden en Zelhem. Daarnaast adviseerden we ondernemers in het centrum (detailhandel, horeca, dienstverlening) over 'laaghangend fruit' en om contact op te bouwen met het DOA. Eind 2023 reikten we ook voor het eerst de Groene Pluim uit. Lokale ondernemers geven we zo een impuls om duurzaam te ondernemen. De Groene Pluim ging naar de biologisch dynamische Boerderij Ruimzicht in Halle, die daarmee de eerste winnaar van Gelderland was.

Resultaat

Town Deal Sterke Streken

We ontvingen een bijdrage voor Town Deal Sterke Streken van het ministerie van Binnenlandse Zaken voor de verkenning van een zelfvoorzienende energiegemeenschap in Steenderen en omstreken. In de verkenning voerden we gesprekken met lokale partijen, rijk, provincie, Waterschap, Liander, e.a. en ontwikkelden een visie voor een 'energierotonde'. Dit resulteerde in draagvlak voor mogelijke samenwerking.

Duurzame energieopwekking door aankoop van zonnepark Braamt

Samen met de andere Achterhoekse gemeenten is Bronckhorst eigenaar/aandeelhouder geworden van zonnepark Braamt (AGEM B.V.). Hiermee gaven we invulling aan het zelfleveringsmodel waarbij we duurzame elektriciteit tegen kostprijs verkrijgen. Met de aankoop gaven we invulling aan de ambitie om als gemeente meer duurzame energie op te wekken en te werken aan een energieneutrale gemeente.

Uitvoering klimaatakkoord

Vanuit het rijk kregen we financiële middelen (CDOKE-gelden) om uitvoering te geven aan het klimaatakkoord. Deze middelen zetten we in om meer menskracht aan te stellen of in te huren. Hiermee konden we meer activiteiten en burgerinitiatieven ondersteunen.

Uitkering Lokale Aanpak Isolatie

Van het rijk kregen we € 1,5 mln voor het geven van subsidie aan woningeigenaren met een energielabel van D of lager. In oktober stelden we de subsidieregeling Achterhoekse Isolatie Programma (ISA) Bronckhorst vast. Het Energieloket Achterhoek maakte een regionaal plan van aanpak. Zij voeren voor ons de subsidieregeling uit.

We geven het goede voorbeeld met besparen van energie en het gebruik van duurzame energiebronnen

Resultaten

We verkenden een duurzamere mobiliteit 

We verkleinden onze CO₂-voetafdruk door ons gemeentelijke wagenpark uit te breiden met meer elektrische dienstauto's. Ook zorgde het thuiswerken ervoor dat medewerkers minder zakelijke kilometers reden. Uit de cijfers blijkt dat we in 2021 66,6% minder CO2-uitstoot hadden t.o.v. van het referentiejaar 2018.

We verkenden de mogelijkheden voor slimme laadpalen en een solarcarport

De verkenning naar de mogelijkheden vond plaats. Onderzocht werd om meer laadpalen te plaatsen die gebruik maken van de duurzame energie van het gemeentehuis. Ook onderzochten we het plaatsen van een zonnecarport.

We stelden een actieplan op voor de verdere verduurzaming van de gemeentelijke organisatie 

Met de verkenning kwam nadrukkelijk naar voren dat door het overvolle stroomnet (netcongestie) in de Achterhoek, er een (terug)leveringsbeperking is.

We maakten een uitvoeringsprogramma klimaatadaptatie 

Inleiding 

We passen ons aan op de verwachte klimaatveranderingen met grotere weersextremen: langere perioden van droogte en hitte in de zomer, meer regenval in de winter en extreme buien. Daarvoor stelden we uitvoeringsprogramma’s voor het landelijk gebied en de kernen op. 

Resultaten 

We werkten aan het programma Aanpak Droogte Achterhoek 

In de Achterhoek en Liemers werkten veel verschillende partijen samen aan het handelingsperspectief voor de aanpak van droogte. Dit handelingsperspectief was voor de zomer klaar. We gebruikten dit als één van de bouwstenen voor ons ruimtelijk beleid. Het document beschrijft wat de opgave precies is, welke maatregelen mogelijk zijn, en welke positieve en negatieve gevolgen de aanpak heeft. We stelden vast dat we in de regio samen willen werken aan een uitwerking van de maatregelen en gevolgen voor de verschillende deelgebieden. 

We stelden een nieuw Watertakenplan vast

We brachten in beeld hoeveel knelpunten er zijn in onze riolering en stelden prioriteiten voor de aanpak van de knelpunten. Dit verwerkten we in het nieuwe Watertakenplan Olburgen 2023-2027 (WTPO), en maakten een raming van de kosten. Dit plan stelden we in januari 2023 vast. 

Het WTPO is de opvolger van het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) dat werd uitgebreid met de onderwerpen regenwater en grondwater. 

We nemen maatregelen vanwege klimaatverandering (klimaatadaptatie)

Inleiding

We bereiden ons voor op klimaatverandering en we voeren maatregelen uit die zorgen voor een klimaatbestendige leefomgeving. Het regenwater dat op verharding valt koppelden we af van het riool. 

Resultaten

We bereidden ons voor op klimaatverandering

We ontvingen subsidie vanuit het Deltaplan Programma Ruimtelijke Adaptatie (DPRA) voor de Bloemenbuurt in Zelhem, de reconstructie van J.F. Oltmansstraat en Marktplein in Steenderen. De subsidie was een bijdrage om wateroverlast te voorkomen en droogte aan te pakken door het afkoppelen van regenwater en het bergen van water. De projecten Bloemenbuurt en Oltmansstraat rondden we af. We startten met de uitvoering van het marktplein in Steenderen. We dienden een nieuwe aanvraag in voor DPRA-subsidie, voor de reconstructies van de Zomerweg in Achter-Drempt en de Bergstraat en omgeving in Zelhem. 

We kregen een provinciale subsidie vanuit de tweede fase Zoetwatervoorziening Oost Nederland (ZON) voor de aanpak van droogte in ons buitengebied. Ook ontvingen we subsidie voor de aanpak van hitte in de kernen vanuit de regeling ‘Koele kernen, warme harten’. Deze subsidie zetten wij in voor een watertoestel en het planten van bomen in ‘De Strip’ in Hengelo en de reconstructies van de J.F. Oltmansstraat en Marktplein in Steenderen.

Uitvoeringsplan voor klimaatrobuust Bronckhorst 2050 

Onze inwoners koppelden bijna 1 hectare (ha) verhard oppervlak af waardoor regenwater niet meer in het riool stroomt, maar infiltreert in de grond. Zelf koppelden we in de openbare ruimte ruim 1 ha af. We realiseerden daarmee ons gestelde doel voor het geplande oppervlakte dat we wilden afkoppelen.

Indicatoren

Lokale indicator

Landelijk verplichte indicatoren

Risico's